Directions in research of the oldest Polish press (1501–1729)

Kolasa, Władysław Marek Directions in research of the oldest Polish press (1501–1729). Studia Medioznawcze [English Issue], 2012, vol. 50, n. 3, pp. 1-20. [Journal article (Paginated)]

[thumbnail of kolasa_eng.pdf]
Preview
Text
kolasa_eng.pdf

Download (523kB) | Preview

English abstract

This article contains a brief overview of the research on Polish press from the years 1501–1729, and discusses its directions and results conducted by historians and press experts after 1945. A citation analysis is widely used in the evaluation of the research output. The interest in the oldest Polish press is relatively high. A total of 55 scholars worked in the field, publishing 102 works (including 16 books), cited 524 times (including 267 times below the half-life period). Eight authors had the largest contribution: Konrad Zawadzki, Kazimierz Maliszewski, Jan Lankau, Władysław Myk, Adam Przyboś, Jan Pirożyński, Janusz A. Drob and Urszula Augustyniak. The most frequent subjects of research were ephemeral and serial newspapers, Merkuriusz Polski and handwritten newspapers, as well as other periodic newspapers and press from Gdańsk

Polish abstract

Artykuł zawiera zwięzłą charakterystykę prasy polskiej w latach 1501–1729 oraz omawia kierunki i wyniki badań podjętych w tym zakresie przez historyków i prasoznawców po 1945 r. Do ewaluacji dorobku wykorzystano analizę cytowań. Zainteresowanie badawcze nad prasą polską najstarszej doby jest stosunkowo wysokie. Łącznie na tym polu pracowało 55 uczonych, którzy opublikowali 102 prace (w tym 16 książek), które były cytowane 542 razy (w tym 267 poniżej okresu półtrwania). Największy wkład miało ośmiu autorów: Konrad Zawadzki, Kazimierz Maliszewski, Jan Lankau, Władysław Myk, Adam Przyboś, Jan Pirożyński, Janusz A. Drob i Urszula Augustyniak. Najczęściej przedmiotem badań były pisma ulotne, „Merkuriusz Polski” oraz gazety rękopiśmienne, inne pisma periodyczne i prasa gdańska

Item type: Journal article (Paginated)
Keywords: Polish press, history, 16th–17th centuries, research, ephemeral newspapers, handwritten newspapers, „Merkuriusz Polski”
Subjects: E. Publishing and legal issues. > EA. Mass media.
Depositing user: Dr hab. Władysław Marek Kolasa
Date deposited: 10 Jul 2013 06:15
Last modified: 02 Oct 2014 12:26
URI: http://hdl.handle.net/10760/19680

References

A. Bar, Zarys dziejów czasopiśmiennictwa polskiego do wybuchu powstania listopadowego, [w:] Katalog wystawy czasopism polskich od w. XVI do r. 1830, Kraków 1938, s. 13-35.

A. Bułówna, Katalog gazet pisanych z XVIII wieku w zbiorach Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław 1969, s. 3-58: Gazeta pisana, stan badań i postulaty (aut. wstępu A. Bułowna i J. Szczepaniec).

A. Jarosz, Perspektywy badań nad staropolską prasą ulotną XVI-XVII w., „Sprawozdania Wydziału Nauk Społecznych PAN” 1965, nr 3, s. 43-46 [1].

A. Kersten, W sprawie badań nad początkami prasy polskiej, „Kwartalnik Historyczny” 1963, nr 1, s. 69-83 [9];

A. Przyboś, "Merkuriusz Polski" na tle epoki, „Zeszyty Prasoznawcze” 1961, nr 1/2, s. 7-18 [6];

A. Rejter, Polifoniczność gatunkowa "Merkuriusza Polskiego" z 1661 roku, „Napis” Ser. 6 (2000), s. 7-17.

A. T. Chłędowski, O początkowych pismach peryodycznych w języku polskim, „Pamiętnik Lwowski” 1816, t. 1, nr 2, s. 122-133;

B. Górska, Bresslauischer Mercurius aus dem Königreich Pohlen" 1697-1699, „Ze Skarbca Kultury” Z. 23 (1972), s. 253-269 [2].

B. Kosmanowa, Prasa polska i jej odbiorcy, Cz. 1, Od gazetek rękopiśmiennych do przełomu oświeceniowego, [w:] Media dawne i współczesne, T. 1, Poznań 2006, s. 7-14.

E. Kędra, Polskie gazety pisane w archiwum toruńskim z lat 1671-1772 (UMK 1976, promotor J. Wojtowicz),

E. Ogonowska, "Polnische Bibliothec" - pierwsze czasopismo historyczne na ziemiach polskich, „Libri Gedanenses” R. 4/5 (1970), s. 139-154 [1].

Encyklopedia wiedzy o prasie, red. J. Maślanka, Kraków 1967

F. M. Sobieszczański, Czasopisma polskie, [w:] Encyklopedia powszechna Orgelbranda, T. 6, Warszawa 1861, s. 304-353.

G. Smólski, O polskiem czasopiśmiennictwie najstarszej, „Biblioteka Warszawska” 1910, t. 1, s. 534-567.

J. A. Drob, Obieg informacji w Europie w połowie XVII wieku : w świetle drukowanych i rękopiśmiennych gazet w zbiorach watykańskich, Lublin 1993 [6].

J. Adamczyk, Początki polskiej produkcji czasopiśmienniczej, „Zeszyty Naukowe UW. Prasoznawstwo” Nr 2 (1956), s. 45-115

J. Adamczyk, Początki polskiej produkcji czasopiśmienniczej: „Biuletynu Naukowy Zakładu Badań Prasoznawczych" nr 6 (1956), s. 1-69.

J. Lankau, Kilka nowych szczegółów o "Merkuriuszu Polskim" z 1661 r., „Prasa Polska” 1949, nr 4, s. 13-14 [7].

J. Lankau, Prasa staropolska na tle rozwoju prasy w Europie : 1513-1729, Kraków 1960 [34].

J. Lankau, Przywilej na drukowanie nowin wydany przez króla Jana III Jerzemu Aleksandrowi de Priami w dniu 22 VI 1695 w Warszawie, „Prasa Współczesna i Dawna” 1958, nr 1, s. 112-114.

J. Łojek, "Poczta Królewiecka" Jana Dawida Cenkiera, „Kwartalnik Prasoznawczy” 1957, nr 3, s. 71-86 [5];

J. Łojek, Prasa polska w latach 1661-1831, [w:] Prasa polska w latach 1661-1864, Warszawa 1976, s. 15.

J. Łojek, Statystyka prasy polskiej okresu 1661-1831, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1965, z. 1, s. 9;

J. Małłek, "Poczta Królewiecka", „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 1958, nr 4, s. 325-353;

J. Małłek, Jerzy Byszel (Buschel, Bisselius) z Torunia - redaktor "Poczty Królewieckiej" w latach 1718-1720, „Wiek Oświecenia” [T.] 19 (2003), s. 125-138.

J. Małłek, Z dziejów polskiego czasopiśmiennictwa w Prusach w XVIII wieku : gazeta "Poczta Królewiecka" w latach 1718-1720 : nowe ustalenia oraz projekt edycji i stan jej zaawansowania, „Mrągowskie Studia Humanistyczne” T. 6/7 (2004/2005), s. 116-124;

J. Pirożyński, Konrad Zawadzki jako badacz polskich i dotyczących Polski gazet ulotnych oraz gazet seryjnych z XVI-XVIII wieku, [w:] Konrad Zawadzki : bibliograf, prasoznawca, varsavianista, Warszawa 2003, s. 43-46.

J. Pirożyński, Z dziejów obiegu informacji w Europie XVI wieku : nowiny z Polski w kolekcji Jana Jakuba Wicka w Zurychu z lat 1560-1587, Kraków 1995 [8].

J. Sulowski "Continuatione del Mercurio Polacco", „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1976, z. 4, s. 377-420 [2].

J. Sulowski, Włoska odmiana "Merkuriusza Polskiego", „Zeszyty Prasoznawcze” 1967, nr 1, s. 65-74 [4];

J. Szczepaniec, Udział drukarni Bertutowiców w akcji wydawniczej "Merkuriusza Polskiego" z 1661 r., „Rocznik Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” T. 9 (1974), s. 87-106 [1].

J. Wojtowicz, Briefzeitungen als Quelle der historischen Forschung, [w:] Zeitschriften und Zeitungen des 18. und 19. Jahrhunderts in Mittel- und Osteuropa, Berlin 1986, s. 91-96.

J.S. Bandtkie, Wiadomość krótka o gazetach polskich, „Rocznik Towarzystwa Naukowego Krakowskiego” 1819, t. 4, s. 205-224;

K. H. Kranhold, Frühgeschichte der Danziger Presse. Münster (Westf.): C.J. Fahle, 1967. Recenzje polskie, m.in.: J. Kasprzyk, „Zeszyty Prasoznawcze” 1971, nr 1, s. 99-100,

K. Kubik, Kalendarze gdańskie w XVI-XVII wieku, „Rocznik Gdański” T. 2 (1972), s. 107-155 [1].

K. Majeranowski, Wiadomość historyczno-krytyczna o pismach periodycznych w Polscze od najdawniejszych czasów aż do roku 1826 alfabetycznie zebrana, „Flora Polska” 1826, t. 5, s. 34-64; t. 6, s. 37-61; 1827, t. 8, s. 37-44.

K. Maliszewski, Agencja informacyjna Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego : ze studiów nad dziejami komunikacji społecznej w XVIII w., „Zapiski Historyczne” 1983, z. 3, s. 49-69 [3].

K. Maliszewski, J. Wojtowicz, O podjęcie badań nad tak zwanymi gazetami pisanymi z wieków XVII i XVIII, „Studia Źródłoznawcze” T. 30 (1987), s. 159-168 [4];

K. Maliszewski, Komunikacja społeczna w kulturze staropolskiej : studia z dziejów kształtowania się form i treści społecznego przekazu w Rzeczypospolitej szlacheckiej, Toruń 2001 [4].

K. Maliszewski, Mieszczańskie formy i metody komunikacji społecznej w wielkich miastach Prus Królewskich w XVII-XVIII wieku, „Zapiski Historyczne” 1992, z. 4, s. 39-62 [2].

K. Maliszewski, Obraz świata i Rzeczypospolitej w polskich gazetach rękopiśmiennych z okresu późnego baroku : studium z dziejów kształtowania się i rozpowszechniania sarmackich stereotypów wiedzy i informacji o "Theatrum mundi", Toruń 1990 [8].

K. Maliszewski, W kręgu staropolskich wyobrażeń o świecie, Lublin 2006.

K. Przyboś, W. Magdziarz, Merkuriusz Polski" jako element propagandy dworu w zestawieniu z "Gazette de France", „Studia Historyczne” 1975, nr 2, s. 167-169.

K. Przyboś, W. Magdziarz, Merkuriusz Polski" jako element propagandy dworu w zestawieniu z "Gazette de France", „Studia Historyczne” 1975, nr 2, s. 167-188.

K. Targosz, Hieronim Pinocci - studium z dziejów kultury naukowej w Polsce w XVII wieku, Warszawa 1967 [3].

K. Zawadzki "Awizy Krakowskie" i "Gazety z Warszawy" : dwie gazety seryjne z przełomu XVII i XVIII w., „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1986, nr 3, s. 5-18 [2];

K. Zawadzki, "Nowiny" z 1557 r. pierwsza gazeta w języku polskim, „Ze Skarbca Kultury” Z. 35 (1981), s. 67-82 [1].

K. Zawadzki, "Wiadomości Cudzoziemskie Ekstraordynaryjne z Poczty Cesarskiej" (1686-1689), „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1976, z. 4, s. 355-376 [1];

K. Zawadzki, "Wiadomości Różne Cudzoziemskie" 1696-1705, „Rocznik Biblioteki Narodowej” T. 33/34 (2001), s. 159-176;

K. Zawadzki, Akcja prasowa Stefana Batorego w czasie wypraw moskiewskich 1579-1581, [w:] Dzieje polskiej kartografii wojskowej i myśli strategicznej, Warszawa 1982, s.119-125 [1].

K. Zawadzki, Dwie nieznane gazety "sejmowe" z 1696 i 1697 r., „Rocznik Warszawski” [T.] 27 (1997), s. 63-74 [2];

K. Zawadzki, Gazety ulotne polskie i Polski dotyczące XVI-XVIII wieku, T. 1-3 (Warszawa 1977, 1984, 1990) [27]

K. Zawadzki, Nieznane gazety z lat 1696-1705 w zbiorach Biblioteki Narodowej, „Rocznik Biblioteki Narodowej” R. 2 (1966), s. 433-458 [3].

K. Zawadzki, Nieznane gazety z lat 1696-1705 w zbiorach Biblioteki Narodowej, „Rocznik Biblioteki Narodowej” R. 2 (1966), s. 433-458 [3];

K. Zawadzki, O reedycję staropolskiego czasopisma, „Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej” 2000, [nr] 3, s. 45-48.

K. Zawadzki, Początki prasy polskiej : gazety ulotne i seryjne XVI-XVIII wieku, Warszawa 2002;

K. Zawadzki, Prasa ulotna za Zygmunta III, Warszawa 1997 [5].

K. Zawadzki, Stan badań nad gazetami ulotnymi, „Rocznik Biblioteki Narodowej” T. 7 (1971), s. 335-353.

K. Zawadzki, Szesnastowieczne gazety ulotne polskie i Polski dotyczące : terminologia, definicja, charakterystyka, zagadnienia edytorskie i typograficzne, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1972, z. 1, s. 5-37 [1]

K. Zawadzki, Szesnastowieczne gazety ulotne polskie i Polski dotyczące : rys historyczny, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1972, z. 2, s. 165-221 [3].

K. Zawadzki, Warszawa w gazetach ulotnych : (od końca XVI do początków XVIII w.), „Rocznik Warszawski” T. 23 (1993), s. 5-38 [3];

K.-H. Gspann, Die anfänge der periodischen presse in Danzig, „Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins”, H. 64 (1923), s. 43-72.

M. Dunajówna, Pierwsze toruńskie czasopismo naukowe w XVIII w. : "Das Gelahrte Preussen", [w:] Księga pamiątkowa 400-lecia Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego, T. 1, Toruń 1972, s. 241-272 [3].

M. Ogrodniczuk, W. Gruszczyński, Digital Library of Poland-related Old Ephemeral Prints: Preserving Multilingual Cultural Heritage, [w:] Proceedings of the Workshop on Language Technologies for Digital Humanities and Cultural Heritage, Hissar 2011, pp. 27-33 toż w wersji on-line: http://aclweb.org/anthology-new/W/W11/W11-4105.pdf [dostęp: 2012.01.21].

M. Pelczarowa, Z dziejów oficyn drukarskich w Gdańsku, „Rocznik Gdański” R. 14 (1955), s. 158-160;

M. Wiszniewski, Historya literatury polskiej, T. 8, Kraków 1851, s. 44-54

Merkuriusz Polski, oprac. A. Przyboś, Kraków 1960.

P. Chmielowski, Dziennikarstwo polskie, [w:] Wielka encyklopedia powszechna ilustrowana, T. 18, Warszawa 1896, s. 624-636

Prasa gdańska na przestrzeni wieków, red. M. Andrzejewski, Gdańsk 1999

R. Majewska-Grzegorczykowa, "Merkuriusz Polski" z 1661 roku i początki periodycznego piśmiennictwa polskiego, „Przegląd Nauk Historycznych i Społecznych” T. 7 (1956), s. 7-48

S. Czarnowski, Literatura perjodyczna i jej rozwój, T. 2, Kraków 1895, s. 282-304.

S. Dziki, Jan Emil Lankau [nekr.], "Zeszyty Prasoznawcze" 1972, nr 3, s. 200-202.

S. Dziki, Jan Lankau (1890 Lwów – 1972 Kraków), "Rocznik Historii Prasy Polskiej" 2011, z. 1/2, s. 295-297;

S. Dziki, Nie rozwiązane problemy prasy polskiej, „Małopolskie Studia Historyczne” 1962, z. 1/2, s. 3-14 [3].

S. Gorski, Dziennikarstwo polskie : zarys historyczny, Warszawa 1905;

S. Salmonowicz, Toruńskie czasopisma naukowe w XVIII w., „Rocznik Toruński” R. 11 (1976), s. 215-227.

S. Salmonowicz, Uwagi polemiczne o dziejach prasy polskiej w dobie przedrozbiorowej, „Zapiski Historyczne” 1977, z. 3, s. 107-111.

S. T. Jarkowski, Die polnische Presse in Vergangenheit und Gegenwart, „Zeitungswissenschaft” 1937, nr 8, s. 505-612;

T. Lipiński, O gazetach pisanych w Polszczę i niektóre z nich wyjątki, „Biblioteka Warszawska", 1845, t. 4, s. 184-196;

U. Augustyniak, Informacja i propaganda w Polsce za Zygmunta III, Warszawa 1981 [5].

U. Hahlweg, Flugblatt und Zeitung in den Anfängen des Zeitungswesens in Polen, Königsberg 1940.

W. Czajewski, Warszawa illustrowana : stara Warszawa, T. 4, Czasopiśmiennictwo, Warszawa 1896

W. Gruszczyński, M. Ogrodniczuk, Cyfrowa Biblioteka Druków Ulotnych Polskich i Polski dotyczących z XVI, XVII I XVIII w. w nauce i dydaktyce, [w:] Polskie Biblioteki Cyfrowe 2010, Poznań 2011

W. Kętrzyński, Gazeta polska z początku XVIII wieku, "Przewodnik Naukowy i Literacki" T. 8 (1880), s. 184-192.

W. M. Kolasa, Historia mediów polskich w świetle wskaźników bibliometrycznych, „Zeszyty Prasoznawcze” 2011, nr 3/4, s. 8-27.

W. M. Kolasa, Retrospektywny indeks cytowań w humanistyce : koncepcja, metoda, zastosowania, „Przegląd Biblioteczny” 2011, nr 4, s. 466-486.

W. M. Kolasa, Specific Character of Citations in Historiography (using the example of Polish history), „Scientometrics” Vol. 90, iss. 3, pp. 905-223, DOI: 10.1007/s11192-011-0553-0

W. R. Rzepka, Gorczynowa zagadka w "Merkuriuszu Polskim" z r. 1661, „Zeszyty Prasoznawcze” 1964, nr 4, s. 10-16 [2]

W. R. Rzepka, Z badań nad słownictwem Merkuriusza Polskiego z 1661 r., „Językoznawca” 1964, 11/12, s. 18-31.

W.A. Maciejowski, Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, T. 2, Warszawa 1852, s. 676-677.

Z. Čimiček, Tygodniki pisane w Czechach i Polsce w XVI w., „Zeszyty Prasoznawcze” 1961, nr 4, s. 45-56 [2].

Z. Libiszowska, Pierwsza gazeta polska - "Merkuriusz Polski" - i jej rola w walce o reformę ustroju w poł. XVIII w. „Prace Polonistyczne” Ser. 12 (1955), s. 187-205 [11].


Downloads

Downloads per month over past year

Actions (login required)

View Item View Item