Análisis bibliográfico y patológico del manuscrito 150 de la BPEB. «Crónica de los últimos condes de Barcelona»

Gil-Solés, Daniel and Blasi, Berta Análisis bibliográfico y patológico del manuscrito 150 de la BPEB. «Crónica de los últimos condes de Barcelona»., 2018 . In VII Congreso Internacional de La SEMYR: Patrimonio Textual y Humanidades Digitales, Salamanca, 4-6 septiembre 2018. [Conference paper]

[img]
Preview
Text (Versión publicada)
GilBlasi_PTHD_III_2021.pdf - Published version
Available under License Creative Commons Attribution No Derivatives.

Download (6MB) | Preview

English abstract

In 2017 the Episcopal Public Library of the Seminary of Barcelona (hereinafter BPEB) commissioned the restoration of one of its handwritten books, Manuscript 150, the copy of Bernat Desclot's Chronicles, one of the four great medieval chronicles of Catalan literature. This Chronicle of the Last Counts of Barcelona, originally written very probably in the second half of the 13th century, tells the story that goes from Ramón Berenguer IV and Petronila de Aragón to Pedro el Grande, who died in 1285; in fact the latter is the main protagonist of much of this Chronicle. The specimen preserved in the BPEB, however, is later, probably written in the fourteenth century, with a later addition of the eighteenth century probably due to a loss of the original leaves. The article consists of two parts; the first analyses, from the bibliographical point of view, the Chronicle and carries out a general historical contextualisation of the work in order to then relate and locate the copies that exist today in different national libraries. This first part also describes the content and the characteristics and bibliographical peculiarities of the copy that is kept by the BPEB. Finally, a brief historical outline is attempted from the time of its arrival at the Library to the present day. It also describes the context of its restoration as well as the obtaining of the necessary funds to be able to carry it out. The second part of the article treats the monograph from a material perspective, makes an organoleptic description and exposes the results of the relevant physical-chemical analyses to determine the nature of materials such as inks or paper. Finally, it sets out the conclusions reached on the basis of the above points and describes the conservation-restoration process that took place in 2017. Las Crónica de los últimos condes de Barcelona is a handwritten book bound in parchment that has a peculiarity: the first nine folios are handwritten on parchment and the second half on paper. This is an interesting book, since centuries of history have modified its original appearance until it became what we are conserving today.

Spanish abstract

En 2017 la Biblioteca Pública Episcopal del Seminario de Barcelona (en adelante BPEB) encargó la restauración de uno de sus libros manuscritos, el Manuscrito 150, el ejemplar de las Crónicas de Bernat Desclot, una de las cuatro grandes crónicas medievales de la literatura catalana. Esta Crónica de los últimos condes de Barcelona, escrita originalmente de forma muy probable en la segunda mitad del siglo XIII, narra la historia que transcurre desde Ramón Berenguer IV y Petronila de Aragón hasta Pedro el Grande, muerto en 1285; de hecho este último es el protagonista principal de gran parte de esta Crónica. El ejemplar que se conserva en la BPEB, no obstante, es posterior, escrito seguramente en el siglo XIV, con un añadido posterior del siglo XVIII debido seguramente a una pérdida de las hojas originales. El artículo consta de dos partes; la primera analiza, desde el punto de vista bibliográfico, la Crónica y realiza una contextualización histórica general de la obra para, a continuación, relacionar y ubicar los ejemplares que existen hoy en día en diferentes bibliotecas de ámbito nacional. En esta primera parte también se describen el contenido y las características y peculiaridades bibliográficas del ejemplar que custodia la BPEB. Finalmente se intenta realizar un breve trazado histórico desde su llegada a la Biblioteca hasta nuestros días. Se describe también el contexto de su restauración así como la obtención de los fondos necesarios para poderla llevar a cabo. La segunda parte del artículo trata la monografía desde una perspectiva material, realiza una descripción organoléptica y expone los resultados de los análisis fisico-químicos pertinentes para determinar la naturaleza de materiales tales como las tintas o el papel. Finalmente expone las conclusiones a las que se llega en base a los puntos anteriores y describe el proceso de conservación - restauración que se llevó a cabo en 2017. Las Crónica de los últimos condes de Barcelona es un libro manuscrito y encuadernado en pergamino que tiene una peculiaridad: los primeros nueve folios están manuscritos sobre pergamino y la segunda mitad sobre papel. Nos encontramos frente a un libro interesante puesto que siglos de historia han ido modificando su aspecto original hasta convertirlo en lo que ahora mismo conservamos.

Item type: Conference paper
Keywords: Análisis bibliográfico; Restauración; Manuscritos; Crónica de los últimos condes de Barcelona; Biblioteca Pública Episcopal del Seminario de Barcelona; Bibliographic analysis; Manuscripts; Restauration; Crónica de los últimos condes de Barcelona; Episcopal Public Library of Barcelona Seminar
Subjects: D. Libraries as physical collections. > DH. Special libraries.
H. Information sources, supports, channels. > HD. Rare books and manuscripts.
J. Technical services in libraries, archives, museum. > JE. Record keeping.
J. Technical services in libraries, archives, museum. > JF. Paper preservation.
Depositing user: Mr. Daniel Gil-Soles
Date deposited: 16 May 2021 22:34
Last modified: 19 Apr 2022 18:41
URI: http://hdl.handle.net/10760/42017

References

Alarcón i Campdepadrós, Xavier, Història de la Biblioteca Pública Episcopal del Seminari de Barcelona, la més antiga de la ciutat, Barcelona: Biblioteca Pública

Episcopal del Seminari de Barcelona, 2014.

Bartina, Sebastián, «El gerundense, P. Onofre Relles (1630-1692)», Annals de l’Institut d’Estudis Gironins, 22 (1974), págs. 465-492.

Base de dades de Manuscrits Catalans d’Època Moderna: Id MCEM 1726 [en línea] <https://mcem.iec.cat/veure.asp?id_manuscrits=1772>

Blasi, Berta, & Elisa Díaz, «Sistemes de neteja per a patrimoni documental i obra gràfica en paper», Ítem, 62 (2018), págs. 153-169 <https://www.raco.

cat/index.php/Item/article/view/327966>

Castillo, Lourdes, El Análisis documental [en línea], 2018. <https://www.uv.es/macas/T5.pdf>

Clauso García, Adelina «Análisis documental: el análisis formal» [en línea]. Revista General de Información y Documentación, 3.1 (1993), págs. 11-19 <https://core.ac.uk/download/pdf/38822611.pdf>

Fàbrega Grau, Àngel, «Inventario de los manuscritos de la Biblioteca Arzobispal del Seminario Conciliar de Barcelona», Analecta Sacra Tarraconiense, 37 (2014), pág. 286.

Gómez, Ma Luisa, La restauración: examen científico aplicado a la conservación de obras de arte, Madrid: Cuadernos Arte Cátedra, 2000.

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Iron Gall Ink Website [en línea], Holanda:

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 2011.

Rovira, Pere, Protocol d’actuació per a la realització d’un projecte de conservació - restauració. Centre de Restauració de Béns Mobles de Catalunya. Abril de 2005.

Generalitat de Catalunya, Departament de Cultura, Direcció General del Patrimoni Cultural, 2005.

Riesco, Ángel, Introducción a la paleografía y la diplomática general, Madrid: Síntesis, 2000.

Sánchez Hernampérez, Arsenio, Formulario para la descripción de encuadernaciones en pergamino [documento de Microsoft Word], Madrid: Biblioteca Nacional.


Downloads

Downloads per month over past year

Actions (login required)

View Item View Item