Açık Erişim Kavramı ve Gelişmekte Olan Bir Ülke Olarak Türkiye İçin Anlamı

Dilek Kayaoğlu, Hülya Açık Erişim Kavramı ve Gelişmekte Olan Bir Ülke Olarak Türkiye İçin Anlamı. Türk Kütüphaneciliği, 2006, vol. 20, n. 1, pp. 29-60. [Journal article (Paginated)]

[img]
Preview
 PDF
hulyadilekmakale.pdf
Download (397kB) | Preview

English abstract

The problems experienced in the scholarly communication process have led scientists to review the printed periodicals publishing system. The new electronic publishing models, which would alter the framework nurturing the price increases of printed periodicals publishing, have been started to be discussed with the rapid developments in the World Wide Web, which functions as a sort of catalyst. In this respect, the concept of open access, based on the idea of unrestricted access to scholarly reserch, has been set forth. The main purpose of this article is to discuss the concept of open access, the reason for its emergence and its meaning for Turkey as a developing country in the context an introductory discussion.

Turkish abstract

Basılı dergiler aracılığı ile gerçekleşen bilimsel iletişim sürecinde yaşanan sorunlar, özellikle dergi krizi olarak da adlandırılan ticari dergilerdeki keyfi ve aşırı fiyat artışları, bilimcileri, inisiyatifi ele alıp, basılı dergi yayıncılığı sürecini yeniden gözden geçirmeğe yöneltmiştir. World Wide Web’deki hızlı gelişmelerin bir tür katalizör işlevi görmesiyle de, basılı dergi yayıncılığının fiyat artışlarını besleyen çerçeve koşullarını değiştirecek yeni elektronik yayıncılık modelleri tartışılmağa başlanmıştır. Bu bağlamda, bilimsel makalelere ücretsiz ve engelsiz erişim fikrine dayanan açık erişim kavramı ortaya atılmış; bu kavrama dayalı olarak da yeni elektronik yayıncılık modelleri denenmeye başlanmıştır. Bu makalenin amacı da, açık erişim kavramını, ortaya çıkış nedenlerini ve gelişimini irdeleyerek, açık erişim fikrine dayalı elektronik yayıncılık modellerinin, gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye için ne anlama geleceğini bir giriş çalışması kapsamında sorgulamaktır.

Item type: Journal article (Paginated)
Keywords: Açık erişim, açık erişim dergileri, açık erişim arşivleri, bilimsel iletişim, open access, open access journals, open access archives, scientific communication
Subjects: E. Publishing and legal issues. > EB. Printing, electronic publishing, broadcasting.
B. Information use and sociology of information
Depositing user: Ilkay Holt
Date deposited: 05 May 2006
Last modified: 02 Oct 2014 12:03
URI: http://hdl.handle.net/10760/7517

References

Arunachalam, S. (2003). “Information for research in developing countries: Information Technology, ‘friend or foe’ ? ”.

Bulletin of the American Society for Information Science and Technology. June/July. s.16-21. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.asis.org/Bulletin/Jun-03/Arunachalam.pdf. [15.08.2005 tarihinde erişildi].

Berlin declaration on open access to knowledge in the sciences and humanities. (22 Ekim 2003). Çevrimiçi elektronik adres: http://www.zim.mpg.de/openaccess-berlin/berlindeclaration.html [25.08.2005 tarihinde erişildi].

Bethesda statement on open access publishing. (2003). Peter Suber ed. Richmond, Ind.: Earlham College. Çevrimiçi elektronik adres http://www.earlham.edu/~peters/fos/bethesda.htm [25.08.2005 tarihinde erişildi].

Brody, Tim. (2005). Institutional Archives Registry. University of Southampton. Çevrimiçi elektronik adres: http://archives.eprints.org/ [25.08.2005 tarihinde erişildi].

Boyce, P. (2000). "For better or for worse. Preprints are here to stay." College and Research Libraries News, (61): 404-407. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.ala.org/ala/acrl/acrlpubs/crlnews/backissues2000/may4/betterworse.htm [01.09.2004 tarihinde erişildi].

Budapest open access initiative. (2002). L.Chan ve diğerleri. New York: Open Society Instıtue. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.soros.org/openaccess/read.shtml [25.08.2005’te erişildi].

Cetto, A. M. (2000). “Sharing Scientific Knowledge through publications: what do developing countries have to offer ?”

World Conference on Science: Science for the Twenty-first Century, a New Commitment içinde (148-150). Paris, UNESCO. Çevrimiçi elektronik adres: unesdoc.unesco.org/images/0012/001207/120706E.pdf [24.09.2005’te erişildi].

Chan, Leslie, Barbara Kirsop, Sely Costa, Subbiah Arunachalam(2005). “Improving access to research literature in developing countries: challenges and opportunities provided by Open Access”. World Library and Information Congress: 71th IFLA Conference and Council August 14-18 Ağustos Oslo/Norveç’te sunulan bildiri.Çevrimiçi elektronik adres: http://www.ifla.org/IV/ifla71/papers/150e-Chan.pdf [14.08.2005’te erişildi].

Chan, L. ve S. Costa. (2005).“Participation in the global knowledge commons : challenges and opportunities for research dissemination in developing countries” New Library World, 106 (1210-1211):141-163 Çevrimiçi elektronik adres: http://eprints.rclis.org/archive/00002611/01/chan_costa.pdf [14.08.2005’te erişildi].

“Country classification”. (2005). 15 Ekim 2005 tarihinde Dünya Bankası’nın web sitesinden erişildi. Çevrimiçi elektronik adres: http//www.worldbank.org/data/countryclass/ classgroups.htm

“Developing country” Wikipedia sitesinden 15 Ekim 2005 tarihinde erişildi. Çevrimiçi elektronik adres: http://en.wikipedia.org/wiki/Developing_country .

Dilek-Kayaoğlu, H. (2004). ”Bilimsel iletişim sürecinde basılı dergiden elektronik dergiye geçiş” Aysel Yontar Armağanı içinde. (37-65). yay.haz. Bekir Kemal Ataman ve Mesut Yalvaç. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi.

Dilek-Kayaoğlu, H. 2005 Temmuz-Aralık ayları içinde üniversitenin web’inde bulunacak olan “İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi’nde Elektronik Dergi Dermesinin Kullanımı” başlıklı anketin değerlendirmesine başlanmıştır.

The Directory of open access journals, (2003-), Lund University Libraries. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.doaj.org/ [20.10.2005 tarihinde erişildi].

Frazier, K. (2001). "The librarians’ dilemma: contemplating the cost of the big deal." D-Lib Magazine, 7(3): 1-9. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.dlib.org/dlib/march01/frazier/03frazier.html [05.08.2004 tarihinde erişildi].

Gökçora, İsmail Haluk. (2005). “Türk sağlık – bilimlerinde yayın niteliği yükseltilmesi:bilim politikaları“ Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık 3.Ulusal Sempozyumu (8-9 Nisan 2005 - Ankara) Çevrimiçi elektronik adres: http://www.ulakbim.gov.tr/cabim/vt/uvt/tip/sempozyum3/008_ismail.pdf [15 Eylül 2005 tarihinde erişildi].

Guédon, J. (2001). "In Oldenburg’s long shadow: librarians, research scientists, publishers, and the control of scientific publishing." Creating the Digital Future. Association of Research Libraries Proceedings of the 138th Annual Meeting. Toronto, Ontario May 23-25, 2001’de sunulan bildiri. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.arl.org/arl/proceedings/138/guedon.html [10.5.2004 tarihinde erişildi].

http://oaister.umdl.umich.edu/o/oaister/. University of Michigan Digital Library Production Service,© 2002-2005.

http://arama.ulakbim.gov.tr/wos/index.php?cwid=4.

Harnad, Steven. (27 Temmuz 2004).”The UK report, pres coverage, and the Green and Gold Roads to Open Access” [SERIALST@LIST.UVM.EDU’ya gönderilen e-posta mesajı]

IFLA statement on open access to scholarly literature and research documentation, The Hauge: IFLA, 5 Aralık 2003. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.ifla.org/V/cdoc/open-access04.html [14.08.2004 tarihinde erişildi].

İnönü, Erdal. (2005). Bilimsel devrim ve stratejik anlamı. 2.bs. Ankara: TÜBA.

Johnson, R.K. (2004). “Open access: unlocking the value of scientific research” The New Challenge for Research Libraries: Collection Management and Strategic Access to Digital Resources, University of Oklahoma, March 4-5, 2004’te sunulan bildiri. Çevrimiçi elektronik adres: www.arl.org/sparc/resources/OpenAccess_RKJ_preprint.pdf [25.06.2005]

Karasözen, B. (2003). “Kurumsal Arşivler” Elektronik Gelişmeler Işığında Araştırma Kütüphaneleri Sempozyumu Bildirileri içinde (10-16). yay.haz. Fatih Rukancı [ve başkaları]. Ankara: Ankara Üniversitesi. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.humanity.ankara.edu.tr//bilgibelge/bbyfiles /bulentkarasozen.doc .[29.04.2004 tarihinde erişildi].

Karasözen, B. (2005). ”Açık erişim SPARC ANKOS” 41.Kütüphane Haftası bağlamında yapılan sunum. 30 Mart 2005, ODTÜ Ankara. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.ankos.gen.tr/subpage.php?DATAFILE=ANKOSsunumlar.htm&TITLE= SUNUMLAR

Keller, A. (2001). "Future development of electronic journals: a Delphi survey." The Electronic Library. 19(6): 383-396.

Kim, H. (2001). "The transition from paper to electronic journals: key factors that affect scholars’ acceptance of electronic journals." The Serials Librarian, 41(1): 31-64.

King, D. (2004). "The scientific impact of nations." Nature, 430: 311-316.

Kling, Rob. (2004). “The internet and unrefereed scholarly publishing” Annual Review of Science and Technology, ARIST, 38:591-631.

Kling, R. ve G. McKim. (2000). “Not just a matter of time: field differences and the shaping of electronic media in supporting scientific communication,” Journal of the American Society for Information Science 51(14):1306-1320. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.slis.indiana.edu/CSI/WP/wp99_02B.html [01.09.2004’te erişildi].

Köklü, Elif. (2001). Türkiye’de 1960 Sonrasında Kütüphanecilikteki Yenilikler Yüksek Lisans Tezi. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Kütüphaneler Genel Müdürlüğü.

Küçük, M. ve U. Al. (2001). “Metadata kavramı” Bilgi Dünyası, 2 (2): 169-187

Küçük, M. (2002) “Elektronik Dergiler ve Alternatif Yaklaşımlar” Elektronik Gelişmeler Işığında Araştırma Kütüphaneleri Sempozyumu,24 - 26 Ekim 2002, Bolu’da yapılan sunum.

Küçük, M. (2004). “Bilimsel İletişim ve Alternatif Yaklaşımlar” Elektronik Yayıncılık Sempozyumu, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanlığı, 3 Haziran 2004'te yapılan sunum.

Lor, P.J. ve J.Britz. (2005).” Knowledge production from an African perspective: International information flows and intellectual property” The International Information & Library Review, 37:61–76.

Onat, Altan. (2005). “Türk tıp yayınları, akademik terfiler ve yerli dergilerde kalite: gözden geçiri ve bir öneri” Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık 3.Ulusal Sempozyumu (8-9 Nisan 2005 - Ankara) Çevrimiçi elektronik adres: http://www.ulakbim.gov.tr/dokumanlar/sempozyum3/003_altan.pdf [15 Eylül 2005 tarihinde erişildi].

Onat, Altan. (2005). “Bilimsel yayınlarımızdaki artışa niçin sevinemiyoruz ?” Cumhuriyet Bilim Teknik Dergisi (934):5.

Open access bibliography: liberating scholarly literature with e-prints and open access journal. (2005) C.W.Bailey (haz.).Washington: ARL. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.escholarlypub.com/oab/oab.htm

Öztaş, Nimet. (2005). “ [başlıksız] “Geçmişten geleceğe Türk bilim ve teknoloji politikaları içinde (23-46). Ankara: TÜBA

Persaud, Avinish. (2001). ”The Knowledge gap,” Foreign Affairs, 80(2):107-117.

Püsküllüoğlu, Ali. (1995). Türkçe sözlük. İstanbul: YKY.

Rowland, Fytton. (1997) "Print journals: Fit for the future" Ariadne: The Web Version (7).

Sağlamer, G. (2005). “Açılış konuşması” Geçmişten geleceğe Türk bilim ve teknoloji politikaları içinde (9-12).Ankara:TÜBA

“Science, technology and ınnovation for the 21st century” OECD Bilim ve Teknoloji Politikası Komitesi Toplantısı 29-30 Ocak 2004. Final Communique: Çevrimiçi elektronik adres: http://www.oecd.org/document/0,2340,en_2649_34487_25998799_1_1_1_1,00.html. [29.09.2005’te erişildi].

Smith, R. (2002). "Publishing research in developing countries." Statistics in Medicine, (21): 2869-2877.

Suber, P. (2003).”How should we define ‘open access’” The SPARC Open Access Newsletter, (64) Çevrimiçi elektronik adres: http://www.earlham.edu/~peters/fos/newsletter/08-04-03.htm [30.08.2005’te erişildi].

Suber, P. (2003) “Removing the barriers to research: an ıntroduction to open access for librarians” College & Research Libraries News, 64 (2):92-94, 113. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.earlham.edu/~peters/writing/acrl.htm [30.08.2005’te erişildi].

Suber, P. (2004-2005). Open access overview: focusing on open access to peer-reviewed research articles and their preprints. [Bir açık erişim belgesidir.] Çevrimiçi elektronik adres: http://www.earlham.edu/~peters/fos/overview.htm [30.08.2005’te erişildi].

Swan, Alma P. ve Sheridan N. Brown. (2004). JISC/OSI journal authors survey report. Truro, UK: Key Perspectives Ltd. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.jisc.ac.uk/uploaded_documents/JISCOAreport1.pdf [10.06.2005]

Swan, Alma P. (2005). Open access self-archiving: An introduction. Truro, UK Key Perspectives Ltd. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.keyperspectives.co.uk/openaccessarchive/reports.html

Swan, ve diğerleri. (2005). “Developing a model for e-prints and open access journal content for UK higher and further education”. Learned Publishing, 18(1):2005, 25-40. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.keyperspectives.co.uk/openaccessarchive/Journalpublications/Eprints_LP_paper.pdf. [15.08.2005’te erişildi].

Tenopir, C. (2004)."Online scholarly journals: how many?" Çevrimiçi elektronik adres: http://libraryjournal.com/index.asp?layout=articleprint&articleID=CA374956 [1.9.2004].

Terzioğlu, (2000). “Üniversite yasası için bir öneri” Üniversite yasası içinde (7-11). Ankara: TÜBA

Terzioğlu, T. (2005). [başlıksız] Geçmişten geleceğe Türk bilim ve teknoloji politikaları içinde (47-65). Ankara: TÜBA

Testa, James and Marie E. McVeigh. (2004) “The Impact of Open Access Journals: A Citation Study from Thomson ISI,” Çevrimiçi elektronik adres: http://www.thomsonscientific.com/media/presentrep/acropdf/impact-oa-journals.pdf [15.10.2005’te erişildi].

Thorin, S. (2003). "Global changes in scholarly communication." Çevrimiçi elektronik adres:

http://www.arl.org/scomm/disiplines/Thorin.pdf [01.09.2004’te erişildi].

Tonta, Y. (2004). “Bilimsel iletişim ve açık erişim: bilgi erişim sorunlarımızın çözümünde açık erişimden nasıl yararlanabiliriz?” (Davetli bildiri) Akademik Bilişim ’05, 2-4 Şubat 2004, Gaziantep. Sunuş slaytları – PDF için: Çevrimiçi elektronik adres: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar

Tonta, Y. (2005). “Açık erişim ve kurumsal arşivler.” 41. Kütüphane Haftası Dijital Kültür ve Yeni Nesil Kütüphaneler 28 Mart – 3 Nisan 2005, Ankara. (Sunuş slaytları – PDF /http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar

Velterop, J.J.M. (2005). Open access publishing and scholarly societies: a guide. New York, Open Society Institute. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.soros.org/openaccess/scholarly_guide.shtml [1.08.2005’te erişildi]

www.pmc.org

www.acik-erisim.hacettepe.edu.tr.

World summit on the ınformation society ,WSIS (10-12 December 2003, Geneva) Geneva Plan of Action WSIS-03/GENEVA/DOC/0005. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.itu.int/wsis/docs/geneva/official/poa.html

Willinsky, J (2003).”Nine flavours of open access scholarly publishing” J Postgrad Med, (49/3):263-267. Çevrimiçi elektronik adres: http:// www.jpgmonline.com/ article.asp?issn=00223859;year=2003; volume=49;issue=3; spage=263;epage=267;aulast=Willinsky

Willis, J. (1995). Bridging the gap between traditional and electronic scholarly publishing. EDUCOM Conference, Oregon. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.coe.uh.edu/~brobin/Educom95/EducomJW/ [28.08.2005]

Xuan, Wang.(2000). “The development of the Internet in China and its influence on sharing of scientific information”

World Conference on Science: Science for the Twenty-first Century, a New Commitment içinde. (148-150). Paris: UNESCO. Çevrimiçi elektronik adres:unesdoc.unesco.org/images/0012/001207/120706E.pdf [24.09.2005’te erişildi]

Yamaç, Kadri. (2005). “Atamalar ve akademik yükseltmelerde Türkçe yayınlar” Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık 3. Ulusal Sempozyumu (8-9 Nisan 2005 - Ankara)’da sunulan bildiri. Çevrimiçi elektronik adres: http://www.ulak.net.tr/dokumanlar/sempozyum3/005_kadri.pdf [15 Eylül 2005 tarihinde erişildi].

Yılmaz, Tuğrul. (2005). “Açılış konuşması“ Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık 3.Ulusal Sempozyumu (8-9 Nisan 2005–Ankara) Çevrimiçi elektronik adres: http://www.ulak.net.tr/dokumanlar/sempozyum3/000A2.pdf [15 Eylül 2005’te erişildi]


Downloads

Downloads per month over past year

Actions (login required)

View Item View Item
Contact us
Send email Sponsors
Sponsor: AIMS Sponsor: D&P Sponsor: UniNa CAB Get connected
Facebook Facebook Twitter Twitter Linkedin LinkedIn RSS RSS