Türkiye’de Basımcılık ve Yayıncılığın Bilgi Hizmetlerine Etkisi: Tarihsel Araştırma

Önal, H. İnci Türkiye’de Basımcılık ve Yayıncılığın Bilgi Hizmetlerine Etkisi: Tarihsel Araştırma. Bilgi Dünyası, 2006, vol. 7, n. 1, pp. 1-22. [Journal article (Paginated)]

[thumbnail of 1-22.pdf]
Preview
PDF
1-22.pdf

Download (117kB) | Preview

English abstract

The study aims at presenting a survey of history of printing and publishing until present-day developments in Turkey, firstly within the period of 1729 up till November the 1st 1928, whereby the Arabic alphabet was in use, and afterwards investigating the era within at the start of which the Latin alphabet was adopted. Special emphasis was attributed to the development of library services. The Latin alphabet era was examined in greater detail with reference to the new ideas leading to create channels of information diffusion, such as printing and publishing activities, reading and writing courses for the public, facilities of further education and use of libraries as information centres. Conclusively, problems of publishers, librarians and educators were presented in view of an historical perspective. Basing upon the arguments stemming from the historical investigation, suggestions for the solutions of those problems were also forwarded.

Turkish abstract

Bu çalıma, 1729’dan 1928’e ve sonunda 21. yüzyıla değin toplumsal yapıda kütüphane hizmetlerinin gelişimini vurgulayarak Türkiye’nin basım ve yayıncılık tarihini araştırmaktadır. Arap alfabesinden Latin alfabesine değişim (1 Kasım 1928) tanımlanmış, ardından bu süre boyunca yeni fikirlerin yayılmasına temel dayanak olan konular ayrıntılı olarak tartışılmıştır. Bu kapsamda, herkesin kolaylıkla yararlanabileceği basım ve yayıncılık çalışmaları, okuma kursları, eğitim ortamları, bilgi merkezleri olarak kütüphaneler bilginin yayılmasında önemli kanallar olmuştur. Araştırmanın sonucunda; yayıncıların, kütüphanecilerin, eğitimcilerin ve kullanıcıların tarih boyunca gelişimlerini etkileyen henüz çözümlenmemiş sorunları ortaya çıkarılmıştır. Yapılan çalışma temel alınarak sorunların çözümü için önerilerde bulunulmuştur.

Item type: Journal article (Paginated)
Keywords: Basımcılık, yayıncılık, bilgi hizmetleri, Türk Harf Devrimi, kütüphanecilik, toplumsal gelişme; printing history, publishing activities, Turkish Alphabet Reform, librarianship, Turkey, social development
Subjects: A. Theoretical and general aspects of libraries and information.
E. Publishing and legal issues. > EA. Mass media.
Depositing user: Kamil Comlekci
Date deposited: 21 Dec 2006
Last modified: 02 Oct 2014 12:05
URI: http://hdl.handle.net/10760/8655

References

Adıvar, A. (1954). Arap harflerine karşı hareketler. Cumhuriyet (7 Ağustos), 2.

Akşin, S., Koçak, C., Özdemir, H., Boratav, K., Hilav, S., Katoğlu, M. ve Ödekan, A. (2002). Türkiye Tarihi 4. Cilt: Çağdaş Türkiye 1908–1980 (7. bs.). İstanbul: Cem Yayınevi.

Alpay, M. (1976). Harf devriminin kütüphanelerde yansıması. İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi.

Barker, S. (Ed.). (1996). Signs of change: premodern, modern, postmodern. Albany: State University of New York Press.

Bayraktar, N. (1984). Bağdatlı Vehbi Efendi Kütüphanesindeki önemli Arapça yazmaların (Diğer kütüphanelerdeki nüshalar dahil) kataloğu (İlaveli 2. basım). İstanbul: y.y.

Baysal, J. (1968). Müteferrika’dan Birinci Meşrutiyete kadar Osmanlı Türklerinin Bastıkları kitaplar. İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Basımevi.

Baysal, J. (1991). Kitap ve kütüphane tarihine giriş (TKD İstanbul Şubesi Yayınları: 10). İstanbul: TKD İstanbul Şubesi. Berkes, N. (2004). Türkiye’de çağdaşlaşma.

Ahmet Kuyaş (Yay. Haz.). İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık. Bilgi Dünyası. (2000-). Ankara: Üniversite ve Araştırma Kütüphanecileri Derneği.

Binark, İ. (1980). Matbaanın Türkiye’ye geç girişinin sebepleri. Basım ve Basımcılığımızın 250. Yılı Bilimsel Toplantısı: Bildiriler: 1–11 Aralık 1979, Ankara içinde (ss. 139–173). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.

Buğra, J. (1967). İlk Türk basımevinin kuruluşundan ilk Millet Meclisinin açılmasına kadar Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde basılan kitaplar: 1729-1876. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.

Burke, P. (2001). Bilginin toplumsal tarihi: Gutenberg’den Diderot’ya. M. Tunçay, Çev.). İstanbul:Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı. (Orijinali 2000’de yayınlanmıştır).

Cunbur, M. (1964). Tanzimat’ın kütüphaneciliğimize etkileri. Belleten, 28 (112), 691–700.

Çakın, İ. (2004). Müteferrika Matbaası’nın düşündürdükleri ve Avrupa’da Basımcılığın etkileri: Gelecek için geçmişi anlamak. Bilgi Dünyası, 5 (2), 153–167.

Derman, M.U. (1980). Yazı san’atının eski matbaacılığımıza akisleri. Basım ve Basımcılığımızın 250. Yılı Bilimsel Toplantısı bildiriler: 10–11 Aralık 1979, Ankara içinde (ss. 97–118). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.

Emsen, fi. (1960). Osmanlı İmparatorluğu devrinde Türkiye kütüphanelerinin tarihçesi: I–II. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, 9 (1–2), 14–35, 119–126.

Ergin, O. (1937a). İbni Sina bibliyografyası. İstanbul: Ahmed İhsan Matbaası.

Ergin, O. (1937b). Kitap ve kitapevleri kılavuzu. İstanbul: Bozkurt Matbaası.

Ergin, O. (Ed.). (1937c). Muallim M. Cevdet’in hayatı, eserleri ve kütüphanesi. İstanbul: İstanbul Belediyesi.

Ersoy, O. (1959). Türkiye’ye matbaanın girişi ve ilk basılan eserler. Ankara: Güven Matbaası.

Ersoy, O. (1980). İlk Türk basımevinde basılan kitapların fiyatları. Basım ve Basımcılığımızın 250. Yılı Bilimsel Toplantısı bildiriler: 10–11 Aralık 1979, Ankara içinde (ss. 69–83). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.

Ertuğ, H.R. (1980). Arap harfleriyle ilk basımlar. Basım ve Basımcılığımızın 250. Yılı Bilimsel Toplantısı bildiriler: 10–11 Aralık 1979, Ankara içinde (ss. 9–14). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.

Erünsal, İ.E. (1991). Türk kütüphaneleri tarihi II: Kuruluştan Tanzimat’a kadar Osmanlı vakıf kütüphaneleri. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.

Gündoğdu, F. (1982). Ebuzziya Tevfik’in Türk basımcılığına getirdiği yenilikler ve Türk kütüphaneciliğine katkıları. Yayınlanmamış bilim uzmanlığı tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

İstanbul Valiliği. (2003). Beyazıt Devlet Kütüphanesi. 14 Nisan 2006 tarihinde http://www.istanbul.gov.tr adresinden erişildi.

Kağıtçı, M.A. (1980). Basım ve yayıncılığın ana maddesi kağıt, kağıtçılığımız ve sorunları. Basım ve Basımcılığımızın 250. Yılı Bilimsel Toplantısı: Bildiriler: 10–11 Aralık 1979, Ankara içinde (ss. 85–96). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.

Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. Ankara: Tekışık Ofset. Karatay, F.E. (1949). İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Farsça basmalar kataloğu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. Karatay, F.E. (1953). İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Arapça yazmalar kataloğu: Tefsirler. İstanbul: İstanbul Üniversitesi

Karatay, F.E. (1961a). Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Farsça yazmalar kataloğu. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi.

Karatay, F.E. (1961b). Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Türkçe yazmalar kataloğu. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi.

Karatay, F.E. (1962). Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Arapça yazmalar kataloğu. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi.

Karatay, F.E. (1966). Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Arapça yazmalar kataloğu. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi.

Kuran, E. (1980). Basmacılığın Osmanlı toplumuna tesirleri. Basım ve Basımcılığımızın 250. Yılı Bilimsel Toplantısı: Bildiriler: 10–11 Aralık 1979, Ankara içinde (ss. 15–21). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.

Milli Kütüphane Başkanlığı. (1956). Milli Kütüphanede mevcut Arap harfli Türkçe kitapların muvakkat kataloğu. 1.c. Ankara: Milli Kütüphane Cilt ve Basımevi.

Milli Kütüphane Başkanlığı. (1963). Milli Kütüphane eski harfli Türkçe süreli yayınlar toplu

kataloğu. Muvakkat basım. Ankara: Milli Kütüphane Cilt ve Basım Atölyesi.

Milli Kütüphane Başkanlığı. (1964). Milli Kütüphanede mevcut Arap harfli Türkçe kitapların

muvakkat kataloğu (Genişletilmiş 2. basım). Ankara: Milli Kütüphane Cilt ve Basımevi.

Milli Kütüphane Başkanlığı. (1990a). Türkiye basmaları toplu kataloğu; Arap harfli Türkçe

eserler (1729–1928) I. cilt 1. bölüm. (A-Ali el Karî). M. Cunbur ve D. Kaya (Yay. Haz.). Ankara: Milli Kütüphane Basımevi.

Milli Kütüphane Başkanlığı. (1990b). Türkiye basmaları toplu kataloğu; Arap harfli Türkçe eserler (1729–1928) I. cilt 2. bölüm (Ali Kâzım Aznavur). M. Cunbur ve D. Kaya (Yay. Haz.). Ankara: Milli Kütüphane Basımevi.

Milli Kütüphane Başkanlığı. (1992). Türkiye basmaları toplu kataloğu; Arap harfli Türkçe eserler (1729–1928) II. cilt (B-Ç). M. Cunbur ve D. Kaya (Yay. Haz.). Ankara: Milli Kütüphane Basımevi.

Milli Kütüphane Başkanlığı. (1994). Türkiye basmaları toplu kataloğu; Arap harfli Türkçe eserler (1729–1928) III. Cilt (D-E). M. Cunbur ve D. Kaya (Yay. Haz.). Ankara: Milli Kütüphane Basımevi.

Milli Kütüphane Başkanlığı. (1995). Türkiye basmaları toplu kataloğu; Arap harfli Türkçe eserler (1729–1928) IV. Cilt (F-G). M. Cunbur ve D. Kaya (Yay. Haz.). Ankara: Milli Kütüphane Basımevi.

Milli Kütüphane Başkanlığı. (1998). Türkiye basmaları toplu kataloğu; Arap harfli Türkçe eserler (1729–1928) V. cilt (H). M. Cunbur ve D. Kaya (Yay. Haz.). Ankara: Milli Kütüphane Basımevi.

Milli Kütüphane Başkanlığı. (2004). Türkiye basmaları toplu kataloğu Arap harfli Türkçe eserler (1729-1928) VI. (I-İ-J). M. Cunbur, D. Kaya ve N. Ünver (Yay. Haz.). Ankara: Milli Kütüphane Basımevi.

Mizancı Murad Bey. (1958). 25 yıllık neşriyâtın toplu kataloğu. (Mikrofilm). Ankara: Milli Kütüphane.

Nuhoğlu, H.Y. (1980). Müteferrika matbaasının kurulması için verilen fetva üzerine. Basım ve Basımcılığımızın 250. Yılı Bilimsel Toplantısı bildiriler: 10–11 Aralık 1979 Ankara içinde (ss. 119–126). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.

Sefercioğlu, N. (1981). Atatürk, inkılâpları ve kütüphaneciliğimiz. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, 30 (2), 49–56.

Soysal, Ö. (1973). Cumhuriyet öncesi dönem Türk kütüphaneciliği. Sosyo–ekonomik yapı üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış doçentlik tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.

Soysal, Ö. (1998). Türk Kütüphaneciliği: Geleneksel yapı’dan yeniden yapılanış’a. 1.c. Ankara: Kültür Bakanlığı Kütüphaneler Genel Müdürlüğü.

Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni. (1952–1986). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.

Türk Kütüphaneciliği. (1987-). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.

Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekâleti. (1939). Türkiye bibliyografyası: 1928–38. İstanbul: Maarif Basımevi.

Türkiye Yayıncılar Birliği. (2006). Türkiye yayın profili (ISBN Dairesi verilerine göre). 6 Ocak 2006 tarihinde http://www.turkyaybir.org.tr/yayinprofili.html adresinden erişildi.

Unat, F.R.(1964). Türkiye eğitim sisteminin gelişmesine tarihi bir bakış. Ankara: y.y.

Ünver, A.S. (1980). İbrahim Müteferrika’nın bilimsel yönü ile yayınlarındaki özellikler. Basım ve Basımcılığımızın 250. Yılı Bilimsel Toplantısı: Bildiriler: 10–11 Aralık 1979, Ankara içinde (ss. 1–7). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.

Watson, W.J. (1968). Ibrahim Müteferrika and Turkish incunabula. Journal of American Oriental Society, 88 (3), 435–441.

Yurdadoğ, B.U. (1965). Muhteva analizi açısından Anglo–Amerikan kitaplarında Türk devrimleri. Yayınlanmamış doçentlik tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.

Yurdadoğ, B.U. (1997). Enformasyon devrimi’nin getirdikleri, götüremedikleri. B. Yılmaz (Yay. Haz.). Kütüphanecilik Bölümü 25. yıla armağan içinde (ss. 71–85). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü.


Downloads

Downloads per month over past year

Actions (login required)

View Item View Item