Prasa krakowskiej „Solidarności” 1989-2000 (tradycje i rozwój)

Kolasa, Władysław Marek Prasa krakowskiej „Solidarności” 1989-2000 (tradycje i rozwój). Acta Universitatis Lodziensis, Folia Librorum, 2013, vol. 17, pp. 173-187. [Journal article (Paginated)]

Preview

Text kolasa_prasa_solidarnosci.pdf - Published version Download (415kB) | Preview

English abstract

The article features traditions and fates of Cracow press related with “Solidarity” movement following 1989. In a period preceding this date, 281 newspapers with roots in the Solidarity movement were published in Cracow and in 1989 a landmark year in Poland only 30 magazines. Over time new newspapers started to appear (18 in 1989, 8 in 1990) but closer analysis shows that majority of them were ephemeral. Among the oldest newspapers only few titles left their mark on a political map, namely: “Bez dekretu” (1984-1989); “Miesięcznik Małopolski” (1983-1989); “Kronika Małopolska” (1982-1989); “Czas Solidarności” (1989); “Hutnik” (1982-1989) and “Promieniści” (1982-1989). Among titles which were issued after June elections a leading part played only one title “Małopolska”/ “Tygodnik Małopolska” (1989-1997) which following the consolidation of the Solidarity movement was transformed into “Tygodnik AWS” (1997-2000). Analysis of its content shows that “Solidarity” press, just as the union, underwent a major change: underground newspapers which embodied defiance and which presented nation’s political aspirations changed into trade newspapers looking for its own identity. Most of these newspapers became later pragmatic bulletins defending workers’ interests or they transformed into party newspapers (“Tygodnik AWS”). Fate of such transformed newspapers were strictly connected with election results and as a result of camp breaking up in 2000, they definitely gone from the market.

Polish abstract

W artykule omówiono tradycje i losy krakowskiej prasy związanej z Ruchem „Solidarność” po 1989 roku. W okresie poprzedzającym tę datę w Krakowie ukazywało się 281 pism o solidarnościowym rodowodzie, zaś przełomowy rok 1989 przekroczyło jedynie 30 tytułów. Z czasem zaczęły pojawiać się nowe (18 w 1989, 8 – w 1990), lecz bliższa analiza przekonuje, że znakomita większość z nich okazała się efemerydami. Spośród pism o najstarszym rodowodzie trwalszą pozycję na politycznej mapie zaznaczyło tylko kilka tytułów: „Bez dekretu” (1984–1989); „Miesięcznik Małopolski” (1983–1989); „Kronika Małopolska” (1982–1989); „Czas Solidarności” (1989), „Hutnik (1982-1989) i „Promieniści” (1982-1989). Wśród tytułów powołanych po wyborach czerwcowych czołową rolę odgrywał jedynie jeden tytuł „Małopolska” / „Tygodnik Małopolska” (1989-1997), który po konsolidacji ruchu przekształcono w „Tygodnik AWS” (1997-2000). Analiza zawartości wskazuje, że prasa „Solidarności” podobnie jak i sam związek przeszła w tym okresie metamorfozę transformacji: z podziemnych pism uosabiających bunt i wyrażających polityczne aspiracje narodu przekształciła się w szukające tożsamości pisma związkowe. Te zaś w większości stały się później pragmatycznymi biuletynami broniącymi interesów pracowniczych lub przerodziły się w czasopisma partyjne („Tygodnik AWS”). Los ostatniego typu pism był ściśle związany z wynikami wyborczymi, stąd w wyniku dekompozycji obozu w 2000 roku znikły z rynku definitywnie.

Item type:	Journal article (Paginated)
Keywords:	political press, Cracow, Poland, Kraków, prasa polityczna, historia, history; “Solidarity”
Subjects:	E. Publishing and legal issues. > EA. Mass media.
Depositing user:	Dr hab. Władysław Marek Kolasa
Date deposited:	12 Jul 2013 06:41
Last modified:	02 Oct 2014 12:26
URI:	http://hdl.handle.net/10760/19688

References

A. Konderak, Bibliografia prasy opozycyjnej w PRL do wprowadzenia stanu wojennego, Lubin 1998

D. Abrahamowicz, „Miesięcznik Małopolski”, w: Wydawnictwa podziemne w powojennym Krakowie, Kraków 1993, s. 79–80.

J. Jarowiecki, Studia nad prasa polską. Kraków 1997, s. 195–196.

Kto jest kim w Krakowie 1999, Kraków 2000, s. 211.

R. Herbut, Partie polityczne i system partyjny, w: Polityka w Polsce w latach 90. Wrocław 1999, s. 116.

R. Terlecki, Wydawnictwa niezależne w Krakowie w latach 1976–1980, w: Wydawnictwa podziemne w powojennym Krakowie. Kraków 1993, s. 23–30

Solidarność małopolska w podziemiu. Solidarność Regionu Małopolska 1981–1989, Aut. Cz. Brzoza [i in.], Kraków 1991.

W. Bereś, Czwarta władza. Najważniejsze wydarzenia medialne II RP. Warszawa 2000, s. 50–51.

W. Frazik, Niezależny ruch wydawniczy w Krakowie po 13 grudnia 1981 roku, w: Wydawnictwa podziemne w powojennym Krakowie, Kraków 1993

W. M. Kolasa, Prasa Krakowa w dekadzie przemian 1989-1998. Rynek, polityka, kultura. Kraków 2004.

W. Wiśniewski, A. Roliński, Bibliografia prasy drugiego obiegu wydawanej w Krakowie i regionie Małopolska w okresie od 13 grudnia 1981 do 31 grudnia 1990, w: Solidarność małopolska w podziemiu. Kraków 1991.

Wybory ’89 w Krakowie. Wspomnienia, relacje i dokumenty z kampanii wyborczej Małopolskiego Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”, pod red. T. Gąsowskiego, Kraków 1999

Downloads

Actions (login required)

View Item